مجله خبری تشریفات

آرامگاه رفعت سمنانی در محوطه شاه عبدالعظیم تشریفات مشهد واقع شده است .محمد صادق رفعت سمنانی دارای شهرت به رفعت سمنانی (۱۲۶۱-۱۳۱۰ خورشیدی) از شاعران صوفی ‌مسلک ایرانی است. وی در سمنان زاده شد و پس از تحصیل آغاز جوانی به تهران رفت. پس از هجرت به حج در سلک دراویش نعمت‌اللهی فرمانروا‌شاهی درآمد و مدتها در گناباد از محضر فرمان روا علیشاه بهره مند شد. روزگاری نیز در نیشابور، نهاوند و خراسان بسر موفقیت. او بیش از هر چیز به دیدار و مصاحبت با عرفا مایل بود،به طوریکه در آثارش به چشم می‌خورد در بعضا کشورهای آسیایی و عربی به سیر و سیاحت پرداخت. آثار اشعار رفعت، در «نامه سخنوران» تایپ کردن اسداللّه ایزد گشسب، ۴۵٬۰۰۰ بیت تخمین زده شده است. ولی رفعت در مقدمه‌ای که بر کتاب « سرالاسرار» خویش نوشته، آثار خود را ۵۰٬۰۰۰ بیت ذکر کرده است. به‌هرحال موقتی صرفا حدود ۱۱٬۰۰۰ بیت از آثار او مانده می باشد. یعنی در حدود ۷٬۰۰۰ بیت در منظومه اشعار و ۶٬۰۰۰ بیت در سرالاسرار (تعبیر سوره یوسف).

رفعت در ذهن ها، قصیده‌ها و غزل‌ها نوآور نبود، همانگونه که در اشعار یکنواخت و یکسان بعد از ظهر قاجاریه و نخستینِ مشروطیت خلاقیت کم بود. پزشک ذبیح‌الله صفا در مقدمه منظومه اشعار رفعت، ضمن ستایش از بعضی از شعرها و تفکرات عارفانه او، به مواردی از خطاهای شاعر در کاربرد کلمه و واژه‌ها و ایجاد کرد ترکیبات درست اشاره کرده و برهان آن را دور بودن رفعت از محیط‌های رسمی و کلاسیک ادب دانسته است. رفعت تا نقطه نهایی عمر، زندگ ی بی‌تلکف خود را رها نکرد و تا زنده بود مجرد زیست و همسری اختیار نکرد. وی سال‌های آخر عمر را در تهران به‌سر توفیق و در سال ۱۳۱۰ خورشیدی (مطابق با ۱۳۵۰ قمری) درگذشت و در محوطه آرامگاه فرمانروا‌عبدالعظیم در شهر ری به خاک سپرده شد.

حاجي محمد درست گو متخلص به رفعت كه بنا بر گفته معمرين سمنان شعوري تخلص داشته است (ولي در آثار موجود او اين تخلص مو جود نيست ).
سالهاي زندگي او در سمنان اختصاصی به اوائل جواني اوست پس از مسافرت حج درسلك فقراي صفي عليشاهي در آمد و مدتها در گناباد از محضر شاه عليشاه استفاده كرد و بعد از او به فروغ عليشاه تجديد عهدوپیمان كرد روزگاري نيز در نيشابور و نهاوند و خراسان بسر برد.

ورودی دسته مزار روحانی احمد جامی
ورودی آرامگاه روضه خوان احمد جامی به نحوی تشریفات مشهد میباشد که جلب لحاظ کرده و اشخاص را به سمت خویش فرا می‌خواند.
معماری آن مشمول پیش طاق ورودی آستانه درگاه با دری چوبی و طاقهای دو اشکوبه به طرفین میباشد.
پوشش پیش طاق گنبدخانه مزار روضه خوان احمد جامی مزین به نگارگری هایی دقیق و قشنگ از گل و بوته احتمالاً از زمان تیموری و بعد از آن میباشد.
در بالای این بخش لوحی با این مضمون نصب گردیده‌است: «فاخلع نعلیک» (برگرفته از آیه ۱۲ سوره مبارکه طه) یعنی
«موزه »(کفش) از پای بیرون ساز.
وضه خوان احمد جامی
این نصیب از معماری آرامگاه روحانی احمد جامی درامتداد تراس و درمنتها الیه ارتفاع فضای داخلی آن جای دارد.
امروزه بنای گنبدخانه را متصل به ابنیه و فضاهای دیگری مشاهده میکنیم.
دیوارهای مزار روحانی احمد جامی با جرزهای همسایه شرقی آن و با رواق، قفل و بست نداشته و وجود اثراتی از دو ستون تزیینات آجری در بدنۀ غربی سازه حکایت از آن داراست که گنبدخانه بنای منفردی بوده و بیان کننده مقدم بر بقیه ابنیۀ محیط تاسیس شده است.
ورودی این سازه در فضای داخلی تراس بلند مزار قرار دارد.
آستانه ورودی دارنده دری کهن میباشد که در اسپر تراس درنظرگرفته شده و تزیینات منبت کاری هنرمندانه به هیأت کتیبه و نقوش متنوعی میباشد که برسطح آن به چشم میخورد.
این در چوبی پر ارزش مشتمل بر دو کادر والا طرفین و لبه پیرامون آن و دوقاب مستطیلی خرد دربالا و ذیل کادر گران قدر میباشد که لتهای آن روی هم دربردارنده چهار حدیث از فرستاده اکرم (ص) به قصه خلفای راشدین میباشد.

بنای گرانبها نارنجستان قوام که مساحتی حدود 3500 متر تشریفات مشهد مربع دارااست از دو نصیب اندرونی و بیرونی درست شده میباشد.
درب ورودی گلشن قوام در نصیب جنوبی و بر خیابان اساسی واقع گردیده است.
متاع این در از چوب ساج میباشد که با منبت کاری زیبایی تزیین گردیده است. بالای در، کتیبه ای دربردارنده آیاتی از قرآن نصب گردیده‌است. فرآورده این کتیبه از سنگ مرمر سرخ فام میباشد.
همینطور، دو طرف کتیبه اشعاری از “آسوره” شعر سرا پر اسم و رسم شیرازی حک شد‌ه‌است. این اشعار درباره تولیدکننده گلشن و تاریخ تاسیس آن سروده گردیده اند.
گلشن نارنجستان قوام (قوام السلطنه شیراز) دارنده سردر با آجرکاری بسیار زیباست. بالای سردر تاریخ ۱۳۰۵ ه.ق حک شد‌ه‌است که مرتبط با زمان پادشاهی ناصرالدین پاد شاه قاجار است.
روی ازاره سنگی دو طرف سردر، نقش دو سرباز تفنگ به دست به چشم میخورد
بعداز عبور از سردر گلشن به هشتی می رسیم. هشتی گلشن با آجرکاری، طرح کاشی اهل ایران و مقرنس کاری های گچی تزیین گردیده است. پس از عبور از هشتی به واسطه دو راهرو به محوطه گلشن می رسیم
مساحت ۹۴۰ متر مربع از تمام گلشن را عمارت ها تشکیل میدهند. این عمارت ها در سه جهت شمالی، جنوبی و شرقی گلشن واقع گردیده اند.
در سه ضلع شمالی، شرقی و جنوبی گلشن نارنجستان قوام ساختمان هایی تاسیس شده است. ساختمان شمالی که عمارت مهم نارنجستان و محل پذیرایی از میهمانان حکومتی بوده، و از لحاظ گچبری، آیینه کاری، نگارگری، کاشیکاری، آجرکاری ومنبت کاریهای آن در نوع خویش بی سابقه میباشد.
عمارت فوق دارنده سه طبقه میباشد که در پیشانی آن سه مجلس کاشی کاری مشاهده می شود. در مجلس اواسط نقش دو شیر را نماد می‌دهد که کاغذ ای در مشت دارا‌هستند و بر روی آن عبارت : « نصر اینجانب الله و فتح قریب » درج شده و دو فرشته آن را از بالا گرفته اند.

خوب میباشد پس از اتمام تدفین، جای برگزاری مراسم تشریفات مشهد ختم را اعلام فرمایید، این مراسم معمولا روز پس از دفن، سوم، هفتم و چهلم با اعتنا به آداب و رسوم برگزار میشود. ضمن اعلام تلفنی به دوستان و آشنایان، اعلامیه هایی نیز برای چسباندن در محل معاش عزیز از دست رفته فراهم فرمایید و آن‌ها‌را در کوچه نصب نمائید.

مراسم ختم معمولا در مساجد مجاورت محل سکونت متوفی برگزار می شود، خلال مسجد مراسم قادر است در خانه و یا این که سالن نیز برگزار شود. برتن کردن خرقه های تیره برای کمپانی و برگزاری مراسم ترحیم توصیه می‌شود.

بعداز گزینش جای برگزاری مراسم ختم و ترحیم، یک عکس از متوفی به یار و همدم شمع، گلاب و قرآن در درب ورودی قرار دهید و خوب میباشد که صاحبان عزا بالای مسجد نشسته تا میهمان ها به آنان پهنا تسلیت کنند. برای پذیرایی از میهمان ها می قدرت از دمنوش، قهوه، شربت، حلوا، رطب و شیرینی ترحیم که معمولا میکادو میباشد در هنگام مجلس و در هنگام خروج میهمان ها با پک های ترحیم از آنان پذیرایی نمود.

در هنگام مراسم ختم، قرائت قرآن و بیان مصیبت به وسیله مداح و قاری اجرا می‌گردد و کسانی که مایل به قرائت قرآن می باشند، به آن‌ها کتاب های قرآن یک حزب نثار میگردد.

کاخ های جمهوری اسلامی ایران تحت تشریفات مشهد عنوان یک اقامتگاه ییلاقی

معماری کاخ تحت عنوان ترکیبی از یک راءس اداری و یک وسیله معاش

کاخ های کشور‌ایران با استحکامات تحت عنوان یک اقامتگاه سلطنتی سوای تاکید بر نیازها و عملکردهای دیگر

معماری کاخ تحت عنوان نوعی استراحتگاه موقت معمولی تمایز در میان این اشکال گاهی رنگ می بازد البته به قیمت کلی آن ها لطمه نمی زند

خصوصیت های متنوع معماری کاخ در کشور‌ایران در ادوار متفاوت
یکی خصوصیت های کاخ های جمهوری اسلامی ایران به مدل آپادانا، رابطه بصری در بین نصیب سری و نمای ساختمان میباشد، چون پنجره های اتاق های طبقه بالا قابلیت و امکان تماشای تالارهای تعالی را از بالا آماده می نمایند.
کاخ گران قدر اردشیر، دارنده او‌لین طبقه بالا با دهانه های بلندی میباشد که عموم از روش آن می توانستند به تالارهای تشریفات نگاه نمایند و تختی در دیوار میان تراس و سالن مرکزی وجود دارااست که فرمان روا می توانست جماعت های کوچکتر با بزرگتر در هر دو تالار را استفاده کننده قرار بدهد.
البته محوطه محرمانه در طبقه دوم طبقه بالا، فی مابین گنبدها و با دسته هایی از اتاق های گنبدی صورت درست شده بود.
در کاخ های کشور‌ایران اواخر زمان ساسانی پنجره های بلندمرتبه در کناره های عقب با یک سری بقایای کانال آجرکاری میباشد که از روش آن می اقتدار فارغ از اینکه از تحت قابل مشاهده باشد، به باطن تراس نگاه کرد.

از عصر های هخامنشی، پارتی و ساسانی کاخ های زیادی تشریفات مشهد بر مکان باقی‌مانده، که نشان ی پرورش هنر معماری اهل ایران از یک سو و گنج و رفاه عموم جمهوری اسلامی ایران باستان از سوی دیگر بوده میباشد. کاخ های پاسارگاد، تخت جمشید و شوش مرتبط با مجال هخامنشیان، کاخ های اشکانی در نسا، آشور، هترا و کوه خواجه ی سیستان، کاخ های سروستان، بیشاپور، فیروز آباد و تیسفون مرتبط با مجال ساسانیان، به عنوان مثال مثال هایی می باشند، که بیان‌کننده رونق و ترویج این نوع بناها در عصر های قبل از اسلام کشور ایران میباشند.

این ستونهای برافراشته و درعین هم اکنون ویرانه تخت جمشید می باشند که همواره در زمان تاریخ نماد دهنده کاخسازی جمهوری اسلامی ایران باستان بوده اند. از عصر اشکانیان اگرچه بناهای اندکی همانند نسا در شمال شرق کشور‌ایران یا این که هترا میان رودان را می قدرت اسم پیروزی، البته این عصر ساسانی میباشد که از نگاه کاخ های بجامانده، عصر درخشانی به حساب می آید؛

معماری کاخ و یا این که خوب بگوئیم هنر اصیل معماری اهل ایران را به اکران می‌گذارد. حیاط باشکوه کسری در تیسفون که به تنهایی قادر است نشانه معماری اهل ایران باشد و همینطور کاخ های کشور ایران در فیروزآباد و سروستان، از مثال های براق این زمان می باشند.

بعد از حمله اعراب، راس حکومت از جمهوری اسلامی ایران به شام منتقل میشود و به این ترتیب کاخ های عصر اموی را بیشتر می بایست در مرز و بوم شام کاوش کرد. از آنجایی که شام بیشتر پایین نفوذ روم بوده، درنتیجه انتظار می رود که معماری آنجا نیز از ویژگیهای رومی منتفع باشد.

با جابجایی توان به عباسیان، راءس حکومت بغداد می‌گردد؛ یعنی شهری که وقتی جزء قلمرو ساسانیان به شمار می رفته و حال نیز، در کنار ویرانه های کاخ های ساسانی در مدائن میباشد.

بی‌شک در حین تشکیل داد بغداد، کاخ های مدائن بسیار استوارتر و جامع تر از امروز و منبعی برای الهام معماران بغداد در تشکیل داد کاخ ها و دیگر بناهای شهر بوده اند. براین اساس، بدور از انتظار وجود ندارد که بناهای بغداد و یا این که دیگر پایتخت عباسیان، سامرا، از ویژگیهای معماری ساسانی الهام گرفته باشند که خویش، مستلزم پژوهشی دیگر میباشد.

بیشتر بخوانید: کاخ مرمر طهران (سال 98 با اسم موزه هنر کشور ایران در دست مردم قرار گرفت)

بیشتر بخوانید: کاخ نیاوران (پیاده سازی محسن فروغی در 2 طبقه محل سکونت محمدرضا پادشاه)
کاخ های جمهوری اسلامی ایران بعد از اسلام
همانگونه که ذکر شد، نخست عصر اسلامی راءس حکومت، مرزوبوم شام و بعد در عصر عباسیان، شهرهای بغداد سامرا بوده میباشد و با یقین کاخ های گرانقدر این عصر هم درین شهرها بوده اند.

تراس منزل دیرین اهل ایران یکی‌از الگوی بسیار کهنی تشریفات مشهد در ساخت مسکن بوده و به صورت قابل مراعات ای در شهرهای متعدد جمهوری اسلامی ایران آیتم استعمال قرار گرفته میباشد، فضاهای سکونتی با فایده گیری از پیشبینی ها مختلفی در نزدیکی ایوان (courtyard) صورت گرفته اند فیض این دیدگاه، به ایوان در معماری این سرزمین منزلت ویژه ای به آن داده میباشد.

لزوم مراقبت فرهنگ و تمدن اهل ایران و اسلامی ایجاب می نماید بازگشتی اندیشمندانه به معماری منزل سنتی کشور ایران خواهد شد و از خصوصیات و عنصرها اساسی آن برای اخلاق شیوهای نو از معماری مسکونی یار و همدم با تکنولوژی نو و مقتضیات روز بهره برد. یکی‌از کارداران اساسی و تأثیرگذار در تکوین الگوی معماری ساختار فضایی میباشد، و تراس منزل سابق اهل ایران از التفات ویژه ای در ساختار فضایی معماری کشور ایران شامل است.

تراس منزل زاینده نیروی راس گراست. مرکزیت، اجزای به ظواهر گوناگون منزل را به هم لینک و پیوند می‌زند و از این روش منزل را به كل واحدی تبدیل می نماید. می اقتدار اعلام کرد: به منزله روح منزل میباشد که در آن «گلشن فردوس » تجلی میابد و مرکزیت آن نوعی لینک تنگاتنگ با کل اجزای منزل را در‌پی دارااست.

این دور و اطراف به مفاهیم گوناگون مصرف شده میباشد. ایوان، وحدت دهنده یکسری عنصر منزل، رابطه دهنده یک سری دور و بر برای ساخت محیطی سرسبز و بانشاط تحت عنوان هواکش تصنعی و مصنوعی برای گذر جریان بادهای مطلوب عنصری اصلی در جهت نظم دهی فضاهای گوناگون، تحت عنوان حریمی امن و آهسته برای آسایش خانواده میباشد، فضایی که لازمه منزل اهل ایران بود و مبتنی بر نیازهای دنیوی و معنوی و رعایت سلسله مراتب عرصه های سری و همگانی، باطن و خارج منزل گونه های تراس سنتی صورت گرفته میباشد.

تراس منزل دیرین راءس و قلب ساختمان بود، نوع مرکزی آن یاروهمدم با حیاط در هر سمت، خصوصیت ای بود که از قبلی های به دور در معماری اهل ایران حضور داشت؛ ولی این قابلیت و امکان وجود داشت که از نگاه هندسی راءس منزل نباشد البته از نگاه معاش و جاری ساختن فعالیتها و ساخت و ساز رابطه فی مابین قسمتهای گوناگون منزل ، تعییه روءیت کرد و بقیه مسائل راءس منزل محسوب می گردیده‌است.

بنای امامزاده علی شکرناب در ۳۰ كيلومتری شمال تشریفات مشهد شرق قزوين و در كنار آرامستان قديمی روستای شكر ناب – كه اينک از توابع شهرستان آبيک به‌حساب می‌آید –واقع گردیده‌است . این سازه وابسته به قرن هشتم و نهم هجری میباشد . گزارش مورخ گران قدر ثنا ا… مستوفی در سال ۷۳۰ ه . ق درباره آن چنين میباشد . ” … مشهدی پيدا گردیده كه از فرزندان علی كرم الله وجهه يكی آنجا مدفون میباشد . نامش علی بن عون بن مرتضی عليه السلام و آن مزار را هيبتی عظيم میباشد “.
بقعه برنامه ای هشت ضلعی دارااست كه ارتفاع هر ضلع آن ۸۰/۲متر میباشد . در نمای فرنگی سازه روی جرزهای هشت گانه طاق نماهايی قابسازی گردیده و در زير تيزه قوس های بالا طاقنما ها يک طرح هندسی تزيينی به طور قطار بندی دندانه دندانه به وجود آمده میباشد . از روی اين قطار بندی كم پهنا ، ديوارهايی به طول هشتاد سانتی متر بالا رفته و از آنجا به نرمی به طرف باطن شكسته گردیده در نتيجه گنبد هرمی هشت ضلعی را شكل داده میباشد .

در عصر های بـعد يك شبــستان هشت ضلعی كه جلو خانی راز پوشيده دارااست و پوشش آن به وسيله سه گنبد آجری كوتاه شکل پذيرفته به بنای مقبره افزوده شد‌ه‌است .رمز در ورودی كه از تزيـينات كاشی و خشت برخوردار‌است ، كاشی های كف پوش پر اسم و رسم به “ابر وباد ” و يك كتيبه سنگی مورخ ۸۸۴ از ويژگی های ديگر اين سازه به حساب آورده می شود .

معماری گنبد ها دارنده یک تاریخچه زمانبر تشریفات مشهد می باشند که به پیش از تاریخ اسلام برمیگردد. گنبد فضای بسته وسیعی که معمولا در شالوده مربع صورت میباشد و سقف مدور دارااست. در برخی مثال ها یک پوشش ثانويه هرمی که سطح مخروطی صورت دارااست طاق نیم کروی اول را می پوشاند. گنبدخانه معمولا مهمترین نقطه سازه را به وجود می‌آورد و یکی موادسازنده بناست که ممکن میباشد اکران بیرونی داشته باشد و یکی‌از ارکان شاخص در معماری اسلامی و تشکیل داد مسجد میباشد.

از نظر صورت فرنگی از سایر بخش های سازه متمایز میباشد و همین تمایز به آن تشخص بیشتر می‌بخشد. در پیاده سازی آنان بر سه مبنا عمود برهم تأکید می گردد . دو اساس در قاعده و مبنا سوم عمود بر آن ها میباشد که حرکتی صعودی را در راس دور و بر ساخت می نماید.

تاریخچه معماری گنبد (dome)
گنبدها دربین النهرین باستان تشکیل شده اند و آن‌ها در معماری اهل ایران سنتی، هلنیستی، رومی و چینی در دنیا باستان و همینطور دربین تنی چند از سنت های مستقر ساختمان در سراسر عالم یافت گردیده اند. ساختارهای آن هم در معماری بیزانس و هم در معماری ساسانی رایج بود که به ترتیب در قرنها وسطی بر بقیه کشورهای اروپا و اسلام تأثیر گذاشت.

گنبدهای معماری رنسانس اروپا در اوایل زمان امروزی از ایتالیا توسعه یافت، در حالی که‌این عنصر معماری به صورت همزمان در معماری عثمانی به کار گیری می شدند. گنبد در معماری باروک و نئوکلاسیک از معماری رومی الهام گرفته میباشد.

یک کدام از حرم متبرکه استان زنجان تشریفات مشهد بنا شده در نصیب مرکزی ابهر حرم مبارکه امامزاده محمد بن احمد (علیه السلام) که در درون شهرستان ابهر و اینک بهر خیابان امام واقع شد‌ه‌است و نسبت شریف آن بزرگوار طبق مدارک جانور با هفت واسطه به حضرت علی ابن ابی طالب (علیه السلام) ختم می‌شود و لقب شریفش ابو الحسن المدفون فی ارض ابهر و جزء اثر ها باستانی میباشد و اداره آن ذیل لحاظ اداره موقوفات است و اکنون در اجرای فرامین رده معظم رهبری مد ظله العالی تبدیل به قطب فرهنگی گردیده‌است. پیش از این گنبد این بقاع به شكل مخروط بود كه در سال ۱۳۶۷ به وسیله اداره وقف شهرستان ابهر بعد از تغييرات ما یحتاج كاشی‌كاری شد و شكل گنبد تغيير كلی کرد.
آستان امامزاده محمد (علیه السلام) درضلع شمالی خیابان امام و در جنب مسجد نور و روشنایی واقع گردیده است و یکی‌از حرم دارای اعتبار شهر ابهر است. بنای ساختمان مقبره امامزاده از نصیب بیرونی مربع صورت به ارتفاع هر ضلع ۶/۷۰ متر و از جناح داخلی هشت ضلعی میباشد.

طرز دسترسی به امامزاده محمد بن احمد
نشانی :استان زنجان ـ شهرستان ابهرـ شهر ابهرـ خیابان امام