از عصر های هخامنشی، پارتی و ساسانی کاخ های زیادی تشریفات مشهد بر مکان باقی‌مانده، که نشان ی پرورش هنر معماری اهل ایران از یک سو و گنج و رفاه عموم جمهوری اسلامی ایران باستان از سوی دیگر بوده میباشد. کاخ های پاسارگاد، تخت جمشید و شوش مرتبط با مجال هخامنشیان، کاخ های اشکانی در نسا، آشور، هترا و کوه خواجه ی سیستان، کاخ های سروستان، بیشاپور، فیروز آباد و تیسفون مرتبط با مجال ساسانیان، به عنوان مثال مثال هایی می باشند، که بیان‌کننده رونق و ترویج این نوع بناها در عصر های قبل از اسلام کشور ایران میباشند.
این ستونهای برافراشته و درعین هم اکنون ویرانه تخت جمشید می باشند که همواره در زمان تاریخ نماد دهنده کاخسازی جمهوری اسلامی ایران باستان بوده اند. از عصر اشکانیان اگرچه بناهای اندکی همانند نسا در شمال شرق کشور‌ایران یا این که هترا میان رودان را می قدرت اسم پیروزی، البته این عصر ساسانی میباشد که از نگاه کاخ های بجامانده، عصر درخشانی به حساب می آید؛
معماری کاخ و یا این که خوب بگوئیم هنر اصیل معماری اهل ایران را به اکران می‌گذارد. حیاط باشکوه کسری در تیسفون که به تنهایی قادر است نشانه معماری اهل ایران باشد و همینطور کاخ های کشور ایران در فیروزآباد و سروستان، از مثال های براق این زمان می باشند.
بعد از حمله اعراب، راس حکومت از جمهوری اسلامی ایران به شام منتقل میشود و به این ترتیب کاخ های عصر اموی را بیشتر می بایست در مرز و بوم شام کاوش کرد. از آنجایی که شام بیشتر پایین نفوذ روم بوده، درنتیجه انتظار می رود که معماری آنجا نیز از ویژگیهای رومی منتفع باشد.
با جابجایی توان به عباسیان، راءس حکومت بغداد میگردد؛ یعنی شهری که وقتی جزء قلمرو ساسانیان به شمار می رفته و حال نیز، در کنار ویرانه های کاخ های ساسانی در مدائن میباشد.
بی‌شک در حین تشکیل داد بغداد، کاخ های مدائن بسیار استوارتر و جامع تر از امروز و منبعی برای الهام معماران بغداد در تشکیل داد کاخ ها و دیگر بناهای شهر بوده اند. براین اساس، بدور از انتظار وجود ندارد که بناهای بغداد و یا این که دیگر پایتخت عباسیان، سامرا، از ویژگیهای معماری ساسانی الهام گرفته باشند که خویش، مستلزم پژوهشی دیگر میباشد.
بیشتر بخوانید: کاخ مرمر طهران (سال 98 با اسم موزه هنر کشور ایران در دست مردم قرار گرفت)
بیشتر بخوانید: کاخ نیاوران (پیاده سازی محسن فروغی در 2 طبقه محل سکونت محمدرضا پادشاه)
کاخ های جمهوری اسلامی ایران بعد از اسلام
همانگونه که ذکر شد، نخست عصر اسلامی راءس حکومت، مرزوبوم شام و بعد در عصر عباسیان، شهرهای بغداد سامرا بوده میباشد و با یقین کاخ های گرانقدر این عصر هم درین شهرها بوده اند.
امامزاده پنج تن زرندیه